1. Anasayfa
  2. Bilim

Bilim İnsanları Patates Hastalığının Kaynağı Bulundu: And Dağları

And Dağları'ndaki Patates Hastalığı, 19. Yüzyılda Milyonları Etkiledi

Bilim İnsanları Patates Hastalığının Kaynağı Bulundu: And Dağları
0

Araştırmacılar, bu çalışmanın günümüzde hâlâ ürünleri yok eden hastalıkla mücadeleye yardımcı olabileceğini söylüyor. 19. yüzyılda İrlanda’yı harap eden ve yaklaşık 1 milyon insanın ölümüne yol açan büyük bir felaketti. İrlanda kıtlığıyla ilişkilendirilen patates hastalığı iyi bilinse de, bu hastalığın kökenine dair tartışmalar uzun süredir devam ediyor.

    Bilim insanları, mantar benzeri bir patojen olan Phytophthora infestans’ın And Dağları’nda mı yoksa Meksika’da mı ortaya çıktığı konusunda uzun süredir ikiye bölünmüş durumdaydı. Şimdi, bir araştırma ekibi, mikrobun ve yakın akrabalarının genomlarına ilişkin bugüne kadarki en kapsamlı çalışmalardan birini yaparak bu sorunun cevabını bulduklarını iddia ediyor. Elde edilen sonuçlar, patojenin kökeninin Güney Amerika olduğunu destekliyor.

    “Bilim böyle işler. Bir hipotez ortaya atılır, sorgulanır, test edilir ve veriler sunulur,” diyen araştırmanın ortak yazarı, Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Jean Ristaino, “Ancak zamanla, kanıtlar gerçekten And Dağları lehine ağır basıyor, çünkü DNA yalan söylemez; genetik, kökenin o bölgeye dayandığını gösteriyor,” ifadelerini kullandı. Ayrıca bu sonucun tarihi belgelerle de örtüştüğünü ekledi. “1845’te bu hastalık Avrupa ve ABD’ye ulaştığında, hemen nereden geldiğini anlamaya çalışıyorlardı,” diyen Ristaino, “Ve bu hastalığın, patates yetiştiren And Dağları yerlileri arasında bilindiğine dair raporlar vardı,” diye konuştu.

    Ristaino, tartışmanın tamamen sona ermediğini belirtti ancak mevcut verilerin karşı çıkılması zor bir seviyede olduğunu ifade etti. Plos One dergisinde yayınlanan çalışmada, Ristaino ve ekibi, Güney Amerika ve Meksika’daki mikropların genomlarını analiz ederek, Meksika’daki popülasyonların diğerlerine göre daha yakın bir tarihte ortaya çıktığını ortaya koydu.

    Araştırma ekibi, modern patates yanıklığı mikrobu popülasyonlarının karmaşık bir ilişkiye sahip olduğunu, Meksika, And Dağları ve Avrupa’daki popülasyonların son zamanlarda birbirine karıştığını gösterdi. Ancak ABD, Meksika ve Güney Amerika’daki modern popülasyonların tamamı, 19. yüzyıldaki tarihsel popülasyonlardan türemiş olsa da, Meksika popülasyonlarının en yenileri olduğu tespit edildi.

    “Eğer Meksika köken merkezi olsaydı, soyağacının kökü orası olurdu, ancak durum böyle değil,” dedi Ristaino.

    Patates yanıklığı günümüzde de tehdit oluşturmaya devam ediyor. Ristaino, Avrupa’daki patojenin bazı türlerinin fungisitlere dirençli olduğunu belirtti. “Üreticiler farklı kimyasalları denemek zorunda kalıyor ve şirketler yeni yöntemler geliştirmeye çalışıyor,” diyen Ristaino, “Belki gen düzenleme veya ıslah yoluyla daha uzun vadeli bir çözüm bulunabilir, ancak şu an için bu sorun Afrika, Güney Amerika ve İngiltere gibi birçok bölgede küresel bir problem.”

    Ristaino, patates yanıklığının kökeninin anlaşılmasının önemli olduğuna dikkat çekti. “Bir patojenin köken merkezini bildiğinizde, ona karşı direncin de o bölgede bulunacağını bilirsiniz,” dedi. “Uzun vadede bu hastalığı yönetmenin yolu, konak direnci üzerinden olacaktır ve [bu çalışma gösteriyor ki] ıslah çalışmalarına And Dağları’nda odaklanılması gerekiyor.” James Hutton Enstitüsü’nden patates yanıklığı uzmanı Dr. David Cooke, çalışmayı memnuniyetle karşıladı.

    Patolojenin kökeni üzerindeki tartışmaların hâlâ süreceğini belirten Cooke, bunun özellikle Güney Amerika’daki popülasyonların neredeyse tamamen eşeysiz, yani klonlar üreterek çoğalması nedeniyle önemli olduğunu ifade etti. Oysa Meksika’daki popülasyonlar, genetik çeşitliliği koruyan ve zamanla kötü mutasyonların birikmesini önleyen eşeyli üreme ile çoğalıyor.

    “Kesin kanıt olabilmesi için Güney Amerika’da eşeyli bir popülasyonun ortaya çıkarılacağı bir araştırmaya ihtiyacımız var,” dedi Cooke.

    Reaksiyon Göster
    • 0
      alk_
      Alkış
    • 0
      be_enmedim
      Beğenmedim
    • 0
      sevdim
      Sevdim
    • 0
      _z_c_
      Üzücü
    • 0
      _a_rd_m
      Şaşırdım
    • 0
      k_zd_m
      Kızdım
    Paylaş
    İlginizi Çekebilir

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir