Instagram son haftalarda kullanıcılarına gönderdiği yasaklama bildirimlerinde dikkat çeken bir değişikliğe imza attı. Daha önce “çocuk istismarı, sömürü ve çıplaklık” gibi net ifadelerle tanımlanan yasağın gerekçesi, artık bazı kullanıcılarda “çocukların cinselleştirilmesi” ifadesiyle yer alıyor. Küçük ama önemli bu kelime değişikliği, zaten kaotik olan Instagram ve Facebook’taki toplu ban dalgasını daha da tartışmalı hale getirdi.
Meta çatısı altındaki Instagram, son bir aydır on binlerce hesabı topluca ve gerekçesiz biçimde kapatmakla suçlanıyor. Bu durum bazı kullanıcıları işinden ederken, kimileri için dijital travmalara dahi yol açtı. Hesaplarına yıllardır emek veren, küçük işletmelerini buradan yöneten insanlar, içeriklerinin tamamen silinmesiyle büyük bir boşluğa düştü. Bazıları bu yaşadıkları nedeniyle intihar düşüncelerine dahi kapıldığını söylüyor.
“CSE” Yerine Daha Belirsiz Bir Terim
Reddit’teki r/InstagramDisabledHelp gibi topluluklarda birçok kullanıcı, ban bildirimlerinde artık “child sexual exploitation (CSE)” yerine “sexualisation of children” ifadesinin yer aldığını bildiriyor. Örneğin, bir kullanıcı “hesabınız hâlâ çocukların cinselleştirilmesiyle ilgili Topluluk Standartlarımızı ihlal ediyor” ifadesiyle karşılaştığını söylüyor.
Ayrıca “Daha Fazla Bilgi” kısmında artık çok daha detaylı cümleler yer alıyor. “Bir çocukla cinsel içerikli konuşmalar yapmak”, “çocukla cinsel buluşma planlamak” veya “çocuğa cinsel görüntü göndermek” gibi örnekler sıralanıyor. Ancak ilginç şekilde, bazı kullanıcılarda ana bildirim hâlâ CSE ifadesini taşırken, yalnızca detaylı bilgi sekmesinde yeni terim görülüyor. Bu da Meta’nın bu geçişi bilinçli ama henüz tam sistematik şekilde yapmadığını düşündürüyor.
Birçok kullanıcıya göre bu değişikliğin ardında hukuki bir kaygı yatıyor. Zira eğer bir kullanıcı gerçekten “çocuk istismarı içeriği” nedeniyle banlandıysa, Meta’nın bunu NCMEC (Ulusal Kayıp ve İstismar Edilmiş Çocuklar Merkezi) gibi kurumlara bildirme yükümlülüğü var. Ancak eğer yapay zekâ sistemleri yanlış tespit yaptıysa ve ortada gerçek bir “CSE suçu” yoksa, Meta bu tür bir bildirimi yapmak zorunda değil.
Bu durumda “sexualisation of children” gibi daha belirsiz ve yasal yükümlülük doğurmayan bir terim kullanmak, Meta’yı olası dava süreçlerinden koruyabilir. Bir Reddit kullanıcısının dediği gibi: “Mahkemede bu ifadeyi savunmak daha kolay olur.”
Meta, bu kitlesel yasaklama süreciyle ilgili kamuoyuna neredeyse hiç bilgi vermedi. Reddit’te, X’te (Twitter), hatta Instagram’ın kendi gönderilerinin altına yazılan binlerce şikâyete rağmen, şirket suskunluğunu koruyor. Spotify entegrasyonu duyurusu altındaki tüm yorumların ban şikâyeti olması, durumun ne kadar büyük çaplı olduğunu gösteriyor.
Bir yandan, bazı kullanıcılar hesaplarının geri açıldığını bildiriyor; ancak bu oldukça sınırlı sayıda ve sadece Instagram’la sınırlı. Facebook hesapları hâlâ kapalı olan binlerce kişi var. Kimi kullanıcılar yasal yollara başvururken, kimileri imza kampanyaları düzenleyerek Meta’yı açıklama yapmaya zorlamaya çalışıyor.
Instagram’ın kullandığı terimlerdeki bu değişiklik, basit bir güncelleme değil. Aksine, Meta’nın şeffaflıktan uzak yaklaşımı, bu gibi hamleleri kullanıcıların gözünde “itibar kurtarma” çabası olarak konumlandırıyor.
Eğer siz de bu durumdan etkilendiyseniz, bu içerikteki bilgileri bir gazeteciyle ya da teknoloji editörüyle paylaşabilir, kamuoyu baskısını artırabilirsiniz. Çünkü görünen o ki, Meta ancak sesler yükseldikçe hareket etmeye niyetleniyor.
